Συνέντευξη: Κοσμάς Ζακυνθινός
Αθανασία Παππά | Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης (ΕΛΕΤΕΜ)
Η Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης (ΕΛΕΤΕΜ) ιδρύθηκε τον Ιούνιο 2019 και είναι η μόνη μη κερδοσκοπική οργάνωση στην Ελλάδα που είναι αφιερωμένη στην προώθηση της υγείας και της ποιότητας ζωής των γυναικών, αναδεικνύοντας μια σειρά από θέματα σχετικά με την εμμηνόπαυση και την υγιή γήρανση.
Kυρία Παππά, κατά πόσο θέματα που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση εξακολουθούν να αποτελούν ταμπού στη χώρα μας και πως η Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης επιχειρεί να βάλει τα πράγματα σε μια τάξη;
Ο δυτικός πολιτισμός με την ιδιαίτερη έμφαση στα νιάτα, τη μόδα και το σεξ οπωσδήποτε χαρακτηρίζει τη μέση ηλικία ως ξεπερασμένη και σεξουαλικά ουδέτερη. Έτσι, οι γυναίκες επηρεάζονται αρνητικά για τα γηρατειά και την κλιμακτήριο και δεν θέλουν να συζητούν γι’ αυτό το μεταβατικό στάδιο της ζωής τους.
Στόχος της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης είναι η προαγωγής υγείας στη ζωή της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας:
- Η παροχή εκπαίδευσης μέσω των γνώσεων και την μετάδοση πληροφοριών έτσι ώστε να μάθει να ενεργεί και να συμπεριφέρεται με απώτερο σκοπό την υγεία και την κατανόηση αυτής,
- Η ενδυνάμωση της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας, έτσι ώστε να αποκτήσει δεξιότητες και ικανότητες οι οποίες να την βοηθήσουν να έχει τον έλεγχο της υγείας της και να καλύπτει τις ανάγκες της για υγεία,
- Η αλλαγή της συμπεριφοράς με στόχο την τροποποίηση αυτής και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, σε περίπτωση λανθασμένων συμπεριφορών, που την δυσχεραίνουν ή μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα υγείας στο μέλλον
- Η πρόληψη, η οποία διενεργείται με την υιοθέτηση σωστών συμπεριφορών και τον τακτικό προληπτικό έλεγχο για την αποφυγή τυχόν αλλοιώσεων της υγείας, γιατί όπως είπε και ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης «κάλλιο το προλαμβάνειν παρά το θεραπεύειν» και τέλος
- Η αλλαγή του τρόπου συμπεριφοράς του κοινωνικού περιβάλλοντος της εμμηνοπαυσιακής γυναίκας όπως π.χ. τα παιδιά, ο σύντροφος και οι φίλοι, έτσι ώστε να είναι γνώστες της κατάστασης και να έχουν υποστηρικτικό ρόλο βοηθώντας την γυναίκα στην προσπάθεια για μια καλύτερη καθημερινότητα αλλά και για ένα πιο υγιές μέλλον.
Με την ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης δημιουργείται ένας πόλος αναζήτησης και κυρίως στήριξης με κάθε τρόπο των ατόμων που εμπλέκονται σε αυτές τις αλλαγές. Προβλήματα αισθητικής, υγείας, ευεξίας και συναισθημάτων, φιλοδοξούμε να αντιμετωπιστούν και να λυθούν μέσα από την λειτουργία του οργανισμού.
Κάθε γυναίκα θα περάσει κατά τη διάρκεια της ζωής της από την εμμηνόπαυση από αυτό το σημαντικό βιολογικό σταθμό όπου πρέπει να αντιμετωπίσει πολλές σωματικές, ψυχικές αλλά και γνωσιακές αλλαγές. Όμως, είναι σωστά ενημερωμένες;
Η αλήθεια είναι ότι οι γυναίκες δεν είναι σωστά ενημερωμένες και αρκετές έχουν λάθος αντίληψη. Η εμμηνόπαυση δεν σημαίνει χαμένη νιότη και μειωμένη αξία. Οι γυναίκες αποδεδειγμένα στην περίοδο εμμηνόπαυσης και έπειτα έχουν διαχρονικά μια αξιόλογη συνεισφορά, δυνατότητα δράσης και επίτευξη στόχων και ξέρουν τώρα πως να τους διεκδικούν και να τους κερδίζουν.
Το πιο ισχυρό «φάρμακο» είναι να γνωρίζεις τι συμβαίνει στο σώμα σου μέσω της σωστής πληροφόρησης και να έχεις επιλογές ώστε να εξασφαλίσεις ποιότητα ζωής και υγείας. Όταν εμφανίστηκε στη ζωή μου η εμμηνόπαυση, πιο νωρίς απ’ ό,τι την περίμενα, δεν ήξερα τι να κάνω και πώς να την αντιμετωπίσω, γιατί κανείς δεν μου είχε μιλήσει γι’ αυτό το θέμα. Ούτε οι γιατροί φυσικά. Είναι σαν να υπήρχα ένας κώδικας σιωπής!
Κατάλαβα τότε πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει μεγαλύτερη συζήτηση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σχετικά με αυτό το θέμα. Το να μεγαλώνουμε αποτελεί προνόμιο και πρέπει να είμαστε υπερήφανες για τις εμπειρίες που έχουμε αποκτήσει σε όλη μας τη ζωή. Δεν πρέπει να το περνάμε μόνες μας όλο αυτό.
Το εγχώριο επιχειρείν, κατά πόσο έχει συμπεριλάβει στην κουλτούρα του ενέργειες που προάγουν την συμπερίληψη και ισότητα των φύλων στην εργασία αλλά και να συζητήσει θέματα που στο παρελθόν μπορεί να θεωρούνταν έως και απαγορευτικά;
Πάνω σε αυτό το θέμα έχουμε πολλή δουλειά. Θα πρέπει να καταλάβουν τον αντίκτυπο των συμπτωμάτων στην αυτοπεποίθηση, την ψυχική υγεία και τις σχέσεις με τους άλλους. Θα έχει σαφώς αντίκτυπο όχι μόνο στη ζωή τους εκτός εργασίας αλλά και στην επαγγελματική τους ζωή. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για τους διευθυντές και τους συναδέλφους να γνωρίζουν αυτά τα συμπτώματα, ώστε να μπορούν να εκτιμήσουν πλήρως τον τρόπο με τον οποίο ορισμένοι εργαζόμενοι βιώνουν την εμμηνόπαυση και τον αντίκτυπό της στην εργασία.
Για παράδειγμα στο NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας-Ηνωμένο Βασίλειο), απασχολούνται πάνω από 1,3 εκατομμύρια άτομα και περίπου 1 εκατομμύριο από αυτά τα άτομα είναι γυναίκες. Αυτό είναι πάνω από το 75% του συνόλου του εργατικού δυναμικού.
Μόνο οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 45 και 54 ετών αποτελούν το ένα πέμπτο του συνόλου των εργαζομένων στο NHS και έτσι έως και το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού μπορεί να εμφανίζει συμπτώματα εμμηνόπαυσης.
Έξι στις 10 γυναίκες που εμφανίζουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης λένε ότι έχει αρνητικό αντίκτυπο στην εργασία τους. Με τη σωστή υποστήριξη, οι γυναίκες δεν χρειάζεται να κάνουν παύση, να αγωνίζονται ή να εγκαταλείψουν την καριέρα τους κατά τη διάρκεια αυτής της φυσικής μετάβασης. Πολλές γυναίκες θα συνεχίσουν να υποφέρουν σιωπηλά, εκτός κι αν σπάσουν οι προκαταλήψεις και αρχίσουμε να μιλάμε ανοιχτά για την εμμηνόπαυση στο χώρο εργασίας.
Πέρα από τις σωματικές και ψυχικές υπάρχουν και γνωστικές αλλαγές;
Μελέτες διαπιστώνουν ότι η μνήμη των γυναικών στην πραγματικότητα αλλάζει κατά την εμμηνόπαυση, επομένως αυτά τα παράπονα είναι αληθινά –δεν είναι στη φαντασία των γυναικών.
Η εγκεφαλική σύγχυση είναι φυσιολογική και κοινή στη μέση ηλικία. Αυτά τα ενοχλητικά προβλήματα μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα της ζωής των γυναικών. Ωστόσο, είναι συνήθως αρκετά ήπια και θα βελτιωθούν μετά την εμμηνόπαυση.
Η εγκεφαλική σύγχυση στην εμμηνόπαυση είναι μια ομάδα συμπτωμάτων που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, συμπεριλαμβανομένης της δυσκολίας στην ανάμνηση λέξεων και αριθμών, διαταραχών στην καθημερινή ζωή (λανθασμένη τοποθέτηση αντικειμένων όπως τα κλειδιά), δυσκολία συγκέντρωσης (απουσία, χάνοντας μια σειρά από σκέψεις, αποσπάται πιο εύκολα η προσοχή), δυσκολία εναλλαγής μεταξύ εργασιών, ξεχνάς τον λόγο για να κάνεις κάτι (όπως γιατί μπήκες σε ένα δωμάτιο) και ξεχνάς ραντεβού και εκδηλώσεις.
Αυτά τα παράπονα μνήμης μπορεί να οφείλονται σε αύξηση ή και πτώση των επιπέδων των ορμονών, ιδιαίτερα των οιστρογόνων, και σε ορισμένα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις, και οι διαταραχές του ύπνου καθώς και οι αλλαγές διάθεσης.
Η Πολιτεία είναι αρωγός του έργου της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης; Ποια τα αιτήματα σας;
Στα περισσότερα μέρη του κόσμου η εμμηνόπαυση είναι κάτι που οι περισσότεροι αγνοούν και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Η Πολιτεία ακόμα εθελοτυφλεί θα έλεγα στο κεφάλαιο εμμηνόπαυση. Η δημιουργία Κέντρων Πρόληψης και Φροντίδας για την κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης είναι κομβικής σημασίας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των συνεπειών της εμμηνόπαυσης, που συχνά σηματοδοτεί την έναρξη μιας σειράς μακροχρόνιων αλλαγών.
Στόχος αυτών των Κέντρων, θα πρέπει να είναι η σταδιακή βελτίωση της φυσικής κατάστασης και υγείας των προ-εμμηνοπαυσιακών και εμμηνοπαυσιακών γυναικών, η εξάλειψη δυσάρεστων συμπτωμάτων, η διαχείριση βάρους, η προφύλαξη από οστεοπόρωση, η πρόληψη γυναικολογικών καρκίνων και οι εξατομικευμένες θεραπείες.
Η φροντίδα των ανθρώπων και η υποστήριξή τους αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα. Ένα πρόγραμμα Βελτίωσης των γυναικών κατά την περίοδο της Εμμηνόπαυσης μπορεί να αποτελέσει έναν βασικό πυλώνα για ενημέρωση, εκπαίδευση και νέες δράσεις με στόχο την ευημερία των γυναικών.
Ποια τα συμπτώματα και από ποια ηλικία ξεκινούν;
Τα πιο συχνά συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες γυναίκες είναι οι διαταραχές στην περίοδο, οι εξάψεις και οι μεταπτώσεις στη διάθεση. Άλλα συμπτώματα που αναφέρουν γυναίκες σε εμμηνόπαυση είναι: πνευματική σύγχυση, διαταραχή στη μνήμη και τη σκέψη και τη συγκέντρωση, κυκλοθυμία, αίσθημα θλίψης και κάποιες φορές κατάθλιψη, διαταραχή στον ύπνο, ελαττωμένη επιθυμία για επαφή, αλλά και ξηρότητα στον κόλπο. Η μετάβαση στην εμμηνόπαυση αναφέρεται στα στάδια: περιεμμηνόπαυση, εμμηνόπαυση και μετεμμηνόπαυση.
Η περιεμμηνόπαυση συνήθως ξεκινά ηλικιακά για μια γυναίκα στα μέσα της δεκαετίας των 40 ετών, αν και μπορεί να ξεκινήσει και νωρίτερα και να εκτείνεται έως 12 μήνες μετά την τελική περίοδο.
Η εμμηνόπαυση συμβαίνει συνήθως μεταξύ 45 και 55 ετών, αλλά για κάποιες μπορεί να είναι νωρίτερα ή αργότερα. Το οικογενειακό ιστορικό, η χειρουργική επέμβαση αλλά και άλλες χρόνιες παθήσεις μπορεί να επηρεάσουν την ηλικία της εμμηνόπαυση. Η εμμηνόπαυση επιτυγχάνεται όταν δεν έχει υπάρξει περίοδος για 12 συνεχόμενους μήνες.
- Μετά την εμμηνόπαυση:
Αυτή είναι η περίοδος μετά την εμμηνόπαυση (12 συνεχόμενοι μήνες χωρίς περίοδο). Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να συνεχιστούν και μπορεί να απαιτούν συνεχή υποστήριξη.
- Πρόωρη εμμηνόπαυση:
Όταν η εμμηνόπαυση εμφανίζεται σε ηλικία κάτω των 40 ετών, ονομάζεται πρόωρη εμμηνόπαυση ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια.
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να επικοινωνήσετε «προς τα έξω» σε γυναίκες που βρίσκονται αντιμέτωπες με το θέμα σήμερα;
Με την σωστή ενημέρωση, την πρόληψη, τη σωστή θεραπεία αλλά και την ψυχική τόνωση, η γυναίκα μπορεί να εξέλθει από αυτή την κατάσταση πιο δυνατή από ποτέ, γεμάτη υγεία και θέληση για ζωή. Η εμμηνόπαυση είναι μια ευκαιρία, ώστε κάθε γυναίκα να εκδηλώσει την δυναμικότητα και αποφασιστικότητα που την διέπει, διεκδικώντας μια καλύτερη ζωή γεμάτη υγεία, να ανακαλύψει πτυχές του εαυτού της που δεν γνώριζε μέχρι τώρα, να αποδεχτεί την ιδιαιτερότητα της και να αγαπήσει πραγματικά τον εαυτό της.
Η εμμηνόπαυση μπορεί να είναι μία περίοδος την οποία οι γυναίκες θα ανυπομονούν να ζήσουν με την πιο δημιουργική και θετική διάθεση. Μεγαλώνουμε σημαίνει εξελισσόμαστε. Αντιμετωπίζουμε τις όποιες προκλήσεις και βγαίνουμε πιο δυνατές.
