ΚΟΣΜΑΣ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΣ
Τα 12 σημεία για την αναβάθμιση του ΕΣΥ σε νέο μοντέλο συνολικής διακυβέρνησης παρουσιάζει η πρόταση των «σοφών» στο κείμενο πολιτικής της διαΝΕΟσις, προκειμένου το ΕΣΥ να μετατραπεί από κακοδιοικούμενη κρατική υπηρεσία σε σύγχρονο δημόσιο οργανισμό, ικανό να καλύψει με επάρκεια τις ανάγκες υγείας του ελληνικού πληθυσμού.
Tο ΕΣΥ σήμερα αδυνατεί να ανταποκριθεί στην αποστολή του για παροχή καθολικής και ισότιμης περίθαλψης σε όλο τον ελληνικό πληθυσμό, εξαιτίας διαχρονικών παθογενειών που υπονομεύουν τη λειτουργία του.
Η αντιμετώπιση των παθογενειών αυτών, ήτοι της υποχρηματοδότησης, της υποστελέχωσης, της ανοργάνωτης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, της έλλειψης σχεδιασμού και αξιολόγησης, αλλά και του κρατισμού, του συγκεντρωτισμού και της κομματοκρατίας, προϋποθέτει την ύπαρξη σύγχρονης και αποτελεσματικής διοίκησης σε όλα τα επίπεδα.
Το ΕΣΥ, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στα εθνικά συστήματα υγείας άλλων ευρωπαϊκών χωρών, δεν διαθέτει ούτε κεντρική διοίκηση ούτε διοικητικά στελέχη επιλεγμένα με αδιάβλητες αξιοκρατικές διαδικασίες. Η έλλειψη σύγχρονης και αποτελεσματικής διοίκησης περιορίζει σημαντικά τη δυνατότητα επιτυχίας των επιμέρους διορθωτικών παρεμβάσεων της Πολιτείας κατά την τελευταία εικοσαετία.
Σύγχρονο δημόσιο
Για τον λόγο αυτό, και προκειμένου να μετατραπεί το ΕΣΥ από κακοδιοικούμενη κρατική υπηρεσία σε σύγχρονο δημόσιο οργανισμό ικανό να καλύψει με επάρκεια τις ανάγκες υγείας του ελληνικού πληθυσμού, προτείνεται ένα νέο μοντέλο συνολικής διακυβέρνησης του ΕΣΥ, στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδίου δημιουργίας ενός «Νέου ΕΣΥ», σύμφωνα με τη σχετική μελέτη της διαΝΕΟσις (Τούντας κ.ά., 2020).
Η διαΝΕΟσις ήδη από την αρχή της λειτουργίας της το 2016 έχει δημοσιεύσει μελέτες, κείμενα πολιτικής, podcast και άρθρα για την υγεία στην Ελλάδα –το 2020 μάλιστα δημοσίευσε μια συνολική πρόταση για την ανασυγκρότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Εκείνη η μεγάλη έρευνα, που ήταν μια ολοκληρωμένη πρόταση μεταρρύθμισης για ένα “Νέο ΕΣΥ”, διαπίστωνε την ανάγκη για παρεμβάσεις σε 5 άξονες: οργάνωση και διοίκηση, χρηματοδότηση, Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, νοσοκομειακές μονάδες και ανθρώπινο δυναμικό.
Το κείμενο πολιτικής που δημοσιεύεται τώρα έρχεται ως φυσική συνέχεια αυτής της δραστηριότητας –συγκεκριμένα, επιχειρεί να εξειδικεύσει ακόμα περισσότερο έναν από τους πέντε πυλώνες εκείνης της έρευνας: εκείνον για την οργάνωση και τη διοίκηση του ΕΣΥ με μια πολύ συγκεκριμένη πρόταση σύγχρονης μεταρρύθμισης για τη διακυβέρνηση του ΕΣΥ. Υπογράφεται από ομάδα τεσσάρων καθηγητών ελληνικών πανεπιστημίων, με συντονιστή τον Ομότιμο Καθηγητή Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής στο ΕΚΠΑ και Διευθυντή του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) Γιάννη Τούντα, και μέλη τους καθηγητές Βασίλη Κέφη του Πάντειου Πανεπιστημίου, Νίκο Πολύζο του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και Κυριάκο Σουλιώτη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Ριζική μεταρρύθμιση
Γιατί όμως χρειάζεται μια τέτοια ριζική μεταρρύθμιση; Πρόσφατα απασχόλησαν τον δημόσιο διάλογο οι διοικητές των νοσοκομείων και η αλλαγή της διαδικασίας επιλογής τους. Όμως, τα δεδομένα μαρτυρούν ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο βαθύ. Το ελληνικό σύστημα υγείας, σε αντίθεση με πολλά ευρωπαϊκά, όπως γράφει το κείμενο, “δεν διαθέτει ούτε κεντρική διοίκηση, ούτε διοικητικά στελέχη επιλεγμένα με αδιάβλητες διαδικασίες”. Το ΕΣΥ διοικείται κεντρικά σε πολύ μεγάλο βαθμό από “αδύναμες υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας” και ασφαλώς από τα επιτελεία των υπουργών κάθε περιόδου. Η δομή του ΕΣΥ, όπως διαπιστώνει και το κείμενο πολιτικής, φαίνεται ότι περιορίζει σημαντικά και τη δυνατότητα επιτυχίας των νομοθετικών ή άλλων παρεμβάσεων του ίδιου του κράτους στο σύστημα υγείας.
Πώς διοικείται όμως σήμερα το ΕΣΥ; Το ελληνικό σύστημα υγείας, το οποίο χρηματοδοτείται τόσο από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων όσο και από τον κρατικό προϋπολογισμό χωρίζεται σε 7 υγειονομικές περιφέρειες (ΥΠε) στις οποίες υπάγονται τα νοσοκομεία του ΕΣΥ (κεντρικά και διασυνδεδεμένα) και του ΙΚΑ και τα Κέντρα Υγείας. To Υπουργείο βρίσκεται βεβαίως στην κορυφή της πυραμίδας: βάζει τις προτεραιότητες και καθορίζει το ύψος της χρηματοδότησης για τις προτεινόμενες δράσεις.
Κατανέμει τους σχετικούς πόρους, εισηγείται τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο και αναλαμβάνει την εφαρμογή των νόμων και των μεταρρυθμίσεων. Έχει, επίσης, την ευθύνη για τους επαγγελματίες υγείας και συντονίζει το σύστημα προσλήψεων νέου υγειονομικού προσωπικού. Επίσης, εκτός του ΕΣΥ, έχει την ευθύνη της ρύθμισης του ιδιωτικού τομέα. Παρότι οι ΥΠε είχαν αρχικά σχεδιαστεί για να διαθέτουν κάποιες διοικητικές αρμοδιότητες, τελικά η συνεισφορά τους σε αυτό το πεδίο είναι περιορισμένη. Τέλος, θεωρητικά το επιτελείο του Υπουργείου διαθέτει ένα συμβουλευτικό όργανο, το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ), του οποίου όμως η λειτουργία, όπως γράφει το κείμενο, “απέχει από τις ιδρυτικές του αρμοδιότητες και που ο ρόλος του πρέπει να εξεταστεί ανάλογα και με αντίστοιχους φορείς”.
Πρόσβαση των πολιτών
Τι έχουν τελικά στη διάθεσή τους οι πολίτες στο πλαίσιο του συστήματος; Από τη μία πλευρά, η Πρωτοβάθμια Φροντίδας Υγείας, δηλαδή η περίθαλψη εκτός νοσοκομείων, δεν είναι σημαντικά ανεπτυγμένη στη χώρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι εντελώς απούσα. Στην Ελλάδα λειτουργούν 314 Κέντρα Υγείας, όπου υπάγονται 1.438 Περιφερειακά Ιατρεία, 93 Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, 45 Ειδικά Περιφερειακά Ιατρεία και 220 Τοπικά Ιατρεία. Ακόμη, λειτουργούν 10 δομές που αφορούν διαγνωστική ιατρική, ειδική οδοντιατρική φροντίδα και παιδοψυχιατρική.
Τα νοσοκομεία από την άλλη πλευρά είναι αυτά που δέχονται το μεγαλύτερο μέρος των ασθενών και τελικά σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος. Το σύστημα είναι “νοσοκομειο-κεντρικό”: 128 γενικά νοσοκομεία ανήκουν σήμερα στο ΕΣΥ (λειτουργούν επίσης, εκτός ΕΣΥ, 141 ιδιωτικά) καθώς και 10 ειδικά νοσοκομεία –ψυχιατρικά, γυναικολογικά-μαιευτικά, παιδιατρικά και ογκολογικά. Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ λειτουργούν ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), με εξαίρεση δύο από αυτά (το “Παπαγεωργίου” και το “Ωνάσειο”), τα οποία λειτουργούν ως Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Η διαφορά αυτή, παρότι σε κάποιους ίσως ακούγεται σαν γραφειοκρατική λεπτομέρεια, είναι τελικά πολύ σημαντική. Τα ΝΠΙΔ έχουν πολύ μεγαλύτερο βαθμό ευελιξίας και ελευθερίας ώστε να προσαρμόζονται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά στις ανάγκες των ασθενών, οι οποίοι με τη σειρά τους είναι πλέον καλύτερα οργανωμένοι σε ενώσεις και ενημερωμένοι.
Τα 12 σημεία – Η πρόταση…
Μετά τις παραπάνω κρίσιμες διαπιστώσεις, το κείμενο πολιτικής της διαΝΕΟσις καταθέτει τη δική του πρόταση “προκειμένου να μετατραπεί το ΕΣΥ από κακοδιοικούμενη κρατική υπηρεσία σε σύγχρονο δημόσιο οργανισμό ικανό να καλύψει με επάρκεια τις ανάγκες υγείας του ελληνικού πληθυσμού. Προκρίνεται ένα νέο μοντέλο συνολικής διακυβέρνησης του ΕΣΥ, στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδίου δημιουργίας ενός ‘Νέου ΕΣΥ’”. Τι περιλαμβάνει ακριβώς αυτή η πρόταση;
Οι συγγραφείς την κωδικοποιούν ενδεικτικά σε 12 σημεία:
Το ΕΣΥ επανιδρύεται ως ΝΠΔΔ, προκειμένου να λειτουργήσει ως ανεξάρτητος δημόσιος οργανισμός. Με αυτό τον τρόπο αποκτά διοικητική αυτονομία από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, όπου μεταπολιτευτικά η μέση θητεία ενός υπουργού είναι λιγότερο από δύο χρόνια.
Το ΕΣΥ διοικείται από ΔΣ με πρόεδρο/γενικό εκτελεστικό διευθυντή, που επιλέγεται από ειδική υπερκομματική επιτροπή κατόπιν ανοικτού διαγωνισμού, και μέλη τους διοικητές των ΥΠε (Υγειονομικών Περιφερειών), που και αυτοί επιλέγονται με ανάλογη διαδικασία.
Το Υπουργείο Υγείας διατηρεί τον στρατηγικό και εποπτικό ρόλο του, ο οποίος μάλιστα αναβαθμίζεται. Χαράσσει τις στρατηγικές, επιλέγει τις πολιτικές και θέτει τις προτεραιότητες στην οργάνωση και λειτουργία του ΕΣΥ, χωρίς όμως να ασκεί τη διοίκηση-διαχείρισή του.
Δημιουργείται Κέντρο Στρατηγικού Σχεδιασμού και Αξιολόγησης ως ΝΠΙΔ, το οποίο εντάσσεται στη διοικητική δομή του ΕΣΥ μαζί με τον ΟΔΙΠΥ (Οργανισμός Διαχείρισης Ποιότητας Υγείας) και το ΚΕΤΕΚΝΥ (Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών), που ήδη λειτουργούν ως ΝΠΙΔ.
Οι ΥΠε (ΝΠΔΔ) αυξάνονται σε 13, αντίστοιχα με τις Διοικητικές Περιφέρειες της χώρας ή εναλλακτικά από 7 σε 8 με βάση λειτουργικά κριτήρια, για την καλύτερη πρόσβαση του τοπικού πληθυσμού στις μονάδες του ΕΣΥ. Οι νέες ΥΠε θα έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή στον σχεδιασμό αλλά και στην παροχή των αναγκαίων υπηρεσιών υγείας. Ταυτόχρονα, ενισχύεται ο ρόλος τους με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων διοίκησης από τις κεντρικές υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας.
Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ μετατρέπονται σε ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και λειτουργούν ως θυγατρικές εταιρείες των ΥΠε. Η προτεινόμενη μετατροπή δεν αποτελεί ασφαλώς ιδιωτικοποίηση ή αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος, είναι κάτι που συμβαίνει και ευρύτερα σε άλλους τομείς του Δημοσίου και αφορά την ευελιξία στον τρόπο διοίκησης που προσφέρει η συγκεκριμένη νομική μορφή. Με αυτό τον τρόπο τα νοσοκομεία διατηρούν αφενός τον αποκλειστικά δημόσιο χαρακτήρα τους, αλλά αποκτούν έτσι μεγαλύτερη διαχειριστική ευχέρεια για την αύξηση της κλινικής αποτελεσματικότητας και της οικονομικής αποδοτικότητας και επιπλέον προσαρμόζονται πιο εύκολα σε έκτακτες ανάγκες ή μεταβολές, π.χ. τουριστική περίοδος. Η πρόταση τοποθετεί τη μετατροπή των νοσοκομείων σε ΝΠΙΔ χρονικά μετά τη συγκρότηση του ΕΣΥ σε ΝΠΔΔ, των προτεινόμενων ΥΠε και των νοσοκομειακών δικτύων.
Σε κάθε ΥΠε δημιουργούνται ένα ή περισσότερα δίκτυα νοσοκομείων –το κείμενο πολιτικής προτείνει αυτά να είναι συνολικά 20 τα οποία επίσης προσδιορίζει ακριβώς– με ένα περιφερειακό ή πανεπιστημιακό νοσοκομείο ως νοσοκομείο-κόμβο του δικτύου, και διασυνδεδεμένα με αυτό, ως ακτίνες του δικτύου, γενικά νομαρχιακά νοσοκομεία ή και συμπλέγματα νομαρχιακών νοσοκομείων στους νομούς όπου λειτουργούν περισσότερα του ενός. Στο νοσοκομείο-κόμβο παραπέμπονται τα περιστατικά που χρήζουν τριτοβάθμιας νοσοκομειακής περίθαλψης.
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας οργανώνεται με βάση δίκτυα ΠΦΥ (τουλάχιστον ένα ανά Δήμο ή ένα ανά διαμέρισμα στους μεγάλους Δήμους), τα οποία υπάγονται διοικητικά στον τομέα-διεύθυνση ΠΦΥ των ΥΠε. Κάθε ένα από αυτά τα δίκτυα διασυνδέεται λειτουργικά με το πλησιέστερο νοσοκομείο (βασικό ή/και γενικό), διατηρώντας όμως την οργανωτική και διοικητική του αυτοτέλεια.
Σε κάθε δίκτυο ΠΦΥ συμμετέχει ένα Κέντρο Υγείας –το οποίο προΐσταται του δικτύου– και οι υπόλοιπες πρωτοβάθμιες μονάδες του ΕΣΥ του γεωγραφικού/πληθυσμιακού τομέα ευθύνης του δικτύου (ΤοΜΥ, Περιφερειακά Ιατρεία, Τοπικά Ιατρεία, κ.ά.).
Σε κάθε δίκτυο ΠΦΥ διασυνδέονται λειτουργικά οι ιδιώτες προσωπικοί γιατροί, τα Δημοτικά Ιατρεία και ο συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ ιδιωτικός τομέας. Προκειμένου να υπάρχει καθολική κάλυψη, αλλά και πιο αποδοτική χρηματοδότηση των υπηρεσιών, το κείμενο της διαΝΕΟσις προτείνει την επέκταση του θεσμού του προσωπικού γιατρού στον παιδιατρικό πληθυσμό με την ένταξη των παιδιάτρων και διεύρυνση του θεσμού σε άλλες συναφείς ειδικότητες, ιδιαίτερα για πολίτες με χρόνια νοσήματα.
Το δίκτυο ΠΦΥ διοικείται από τον διευθυντή ιατρό του Κέντρου Υγείας αναφοράς και από 5μελή διοικούσα επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι: της ΥΠε, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των εργαζομένων στις δομές του δικτύου και της Κοινωνίας των Πολιτών (π.χ. σύλλογοι ασθενών).
Κάθε δίκτυο ΠΦΥ αναπτύσσει ολοκληρωμένη δέσμη υπηρεσιών οικογενειακής ιατρικής, η οποία περιλαμβάνει δράσεις πρόληψης και προαγωγής της υγείας, περίθαλψης οξέων και χρόνιων νοσημάτων και καταστάσεων υγείας, αποκατάστασης και παρηγορητικής και υποστηρικτικής φροντίδας που προσφέρονται στο ιατρείο, στο σπίτι ή σε ειδικές δομές υγείας και φροντίδας στην κοινότητα.
Για την υλοποίηση του προτεινόμενου μοντέλου διακυβέρνησης του ΕΣΥ συστήνεται η συγκρότηση ειδικής επιτροπής με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων και έμπειρων στελεχών διοίκησης υπηρεσιών υγείας, η διαμόρφωση του τελικού μοντέλου διακυβέρνησης του ΕΣΥ, η δημόσια διαβούλευσή του, η ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας και η εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου με επιμέρους στόχους και χρονοδιαγράμματα.
Κεντρική διοίκηση
Σύμφωνα με την πρόταση της διαΝΕΟσις Προτείνεται επανίδρυση του ΕΣΥ ως Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, με ΔΣ που θα αποτελείται:
α. από τον πρόεδρο και εκτελεστικό γενικό διευθυντή (CEO) του, που θα διορίζεται από τη Βουλή, κατόπιν τεκμηριωμένου καταλόγου και εισήγησης του υπουργού Υγείας, με ανάλογο ειδικό προσοντολόγιο, κατόπιν διεθνούς προκήρυξης και μισθό γενικού γραμματέα, πλέον διαβαθμισμένου κινήτρου στόχων με ανάλογες αμοιβές,
β. από τους διοικητές των Υγειονομικών Περιφερειών, που επιλέγονται με ανάλογη διαδικασία, στην οποία συμμετέχει ο CEO. Βασικές αρμοδιότητες του ΔΣ είναι: i) ο στρατηγικός και επιχειρησιακός σχεδιασμός του ΕΣΥ, ii) η (αναδι-)οργάνωση των μονάδων του,
γ. ο συντονισμός του ανθρώπινου δυναμικού (πλέον των 100.000), με την επιλογή αναπληρωτών διοικητών ΥΠε και διοικητών νοσοκομείων,
δ. η ετήσια αξιολόγηση και ο περιοδικός έλεγχος των Περιφερειών και των μονάδων του ΕΣΥ. Το ΔΣ επίσης θα συντάσσει, θα εισηγείται και θα εκτελεί τον προϋπολογισμό του ΕΣΥ (ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ ετησίως). Θα εγκρίνει το Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών ετησίως και τα ενιαία Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια και θα παρακολουθεί το πρόγραμμα επενδύσεων. Λοιπές αρμοδιότητες θα καθοριστούν.
Ο ρόλος του Υπουργείου Υγείας
Στην πρόταση της η διαΝΕΟσις τονίζει την ανάγκη να διαχωριστεί η πολιτική ευθύνη από την επιχειρησιακή ευθύνη στη λειτουργία του ΕΣΥ (Νεκτάριος, 2019). Η επιχειρησιακή ευθύνη θα πρέπει να είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των οργάνων διοίκησης του ΕΣΥ σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου του Υπουργείου Υγείας θα πρέπει να συνδυαστεί με την απαλλαγή του από την ευθύνη διοίκησης, οργάνωσης και λειτουργίας των δημόσιων νοσοκομείων, αλλά με ενίσχυση του επιτελικού και εποπτικού ρόλου του. Για τον σκοπό αυτό το Υπουργείο Υγείας οφείλει να:
α. Καθορίζει τις αξίες που διέπουν το ΕΣΥ και να είναι ο θεσμοφύλακάς τους.
β. Ασκεί επιτελικό και εποπτικό ρόλο στο ΕΣΥ.
γ. Θέτει τους στρατηγικούς στόχους και να έχει την ευθύνη της υλοποίησης του στρατηγικού σχεδιασμού σε εθνικό επίπεδο.
δ. Διαπραγματεύεται εντός της κυβέρνησης τον ετήσιο προϋπολογισμό του ΕΣΥ, να τον κατανέμει στις ΥΠε και να ελέγχει την εκτέλεσή του.
ε. Υλοποιεί τις πολιτικές κατανομής των ανθρώπινων και υλικών πόρων στις ΥΠε.
στ. Νομοθετεί, διασφαλίζει την πρόσβαση των πολιτών στις αναγκαίες υπηρεσίες και να ρυθμίζει τις σχέσεις του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα υγείας.
ζ. Εκπονεί μακροπρόθεσμα σχέδια για τον προγραμματισμό του ανθρώπινου δυναμικού της υγείας.
η. Υποστηρίζει το έργο και τη λειτουργία της κεντρικής διοίκησης και των ΥΠε.
θ. Καθορίζει τις προδιαγραφές λειτουργίας των παρεχόμενων ψηφιακών υπηρεσιών.
Η άσκηση των κλασικών πολιτικών του Υπουργείου Υγείας, όπως η παροχή υπηρεσιών δημόσιας υγείας και πρόληψης, πρέπει να εμπλουτιστεί με σειρά νέων θεσμικών παρεμβάσεων σε νέους τομείς πολιτικής, οι οποίοι έχουν παραμεληθεί στη χώρα μας.
Κέντρο Στρατηγικού Σχεδιασμού και Αξιολόγησης
Προτείνεται να δημιουργηθεί Κέντρο Στρατηγικού Σχεδιασμού και Αξιολόγησης ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), υπό την κεντρική διοίκηση του ΕΣΥ με τις εξής αρμοδιότητες:
α. Σχεδιασμός ανθρώπινων και υλικών πόρων σε εθνικό επίπεδο.
β. Κατανομή ανθρώπινων και υλικών πόρων ανά ΥΠε.
γ. Παρακολούθηση της λειτουργίας του ΕΣΥ σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο (management reporting).
δ. Διαμεσολάβηση και διευκόλυνση των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη συμβάσεων προμηθευτών (ΕΣΥ) και αγοραστών (ΕΟΠΥΥ, ασφαλιστικών οργανισμών).
ε. Διαμεσολάβηση και διευκόλυνση (των διαπραγματεύσεων) για τη σύναψη συμβάσεων μεταξύ ΕΣΥ και παρόχων ιδιωτικού τομέα.
στ. Αξιολόγηση της λειτουργίας του ΕΣΥ σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό, νοσοκομεία, δίκτυα ΠΦΥ), συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης του προσωπικού.
ζ. Εκπόνηση ειδικών μελετών για τη βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας του ΕΣΥ.
Για την επιτέλεση της αποστολής του, το Κέντρο πρέπει να:
α. Αποτελεί τον πρώτο και βασικό φορέα συγκέντρωσης και αξιολόγησης όλων των πληροφοριών που αφορούν στη λειτουργία του ΕΣΥ, σε όλα τα επίπεδα.
β. Συντάσσει ετήσιες εκθέσεις απολογισμού της λειτουργίας του ΕΣΥ σε όλα τα επίπεδα.
γ. Δημιουργεί δίκτυο συνεργαζόμενων ακαδημαϊκών και ερευνητικών κέντρων, για την επιστημονική υποστήριξη του έργου του.
δ. Στελεχώνεται από μέλη που έχουν επιστημονική ή/και επαγγελματική εμπειρία στους τομείς του σχεδιασμού, της οργάνωσης, της διοίκησης και των οικονομικών της υγείας.
Στο προτεινόμενο Κέντρο ενσωματώνεται η ΑΕΜΥ (Ανώνυμη Εταιρεία Μονάδων Υγείας).
Υγειονομικές Περιφέρειες
Οι ΥΠε, ως ΝΠΔΔ, διοικούνται από 9μελές ΔΣ, με πρόεδρο/διοικητή και με αναπληρωτές διοικητές. Οι ΥΠε έχουν τον κύριο στρατηγικό, εκτελεστικό και συμβουλευτικό ρόλο για την παροχή υπηρεσιών νοσοκομειακής περίθαλψης και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με την άσκηση περιφερειακής διοίκησης στις μονάδες και υπηρεσίες που υπάγονται σε αυτήν. Πιο συγκεκριμένα, στην πρόταση της διαΝΕΟσις, οι βασικές αρμοδιότητες των ΥΠε περιλαμβάνουν:
Στρατηγικό σχεδιασμό των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, τον οποίο εισηγούνται στην κεντρική διοίκηση του ΕΣΥ.
Υλοποίηση των αποφάσεων της κεντρικής διοίκησης σε ό,τι αφορά αλλαγές στη λειτουργία των νοσοκομείων, την κατανομή/ανακατανομή νοσοκομειακών ανθρώπινων και υλικών πόρων (κλίνες, κλινικές, εργαστήρια), τη διοικητική ή/και λειτουργική διασύνδεση των νοσοκομείων και τον προσδιορισμό των ιατρικών ειδικοτήτων.
Στρατηγικό σχεδιασμό για τη συγκρότηση και λειτουργία των δικτύων ΠΦΥ τον οποίο εισηγούνται στην κεντρική διοίκηση.
Υλοποίηση των αποφάσεων της κεντρικής διοίκησης σε ό,τι αφορά την οργάνωση και λειτουργία της ΠΦΥ.
Εκτελεστικό ρόλο αναφορικά με τη σύναψη συμβάσεων συνεργασίας με βάση τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού, τη χρηματοδότηση, την πληρωμή, τις προμήθειες, τα κτήρια και τις υποδομές κλπ.
Αξιολόγηση των αναγκών και των παρεχόμενων υπηρεσιών και ανάπτυξη/παροχή συμβουλευτικού έργου (ανάπτυξη και λειτουργία επαρκούς βάσης δεδομένων, δεικτών ζήτησης και προσφοράς –βάσει των αναγκών υγείας του πληθυσμού).
Σύνταξη προϋπολογισμού της ΥΠε
Ενδεικτικά, οι υπηρεσίες της ΥΠε περιλαμβάνουν:
Την Υπηρεσία Συμβάσεων για την κατάρτιση των συμβάσεων συνεργασίας.
Την Υπηρεσία Κτηρίων και Υποδομών για τον σχεδιασμό και την οργάνωση των κτηρίων και των υποδομών.
Την Υπηρεσία/Επιτροπή Λοιμώξεων, Ασφάλειας Ασθενών και Προστασίας της Υγείας για τη ρύθμιση θεμάτων σχετικά με την πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων και την προαγωγή της δημόσιας υγείας.
Την Υπηρεσία Αγορών και Προμηθειών για τον προγραμματισμό και την εκτέλεση αγορών και προμηθειών με στόχο την εξοικονόμηση πόρων. Στην υπηρεσία μπορεί να περιλαμβάνεται και η υπηρεσία φαρμάκων και υγειονομικού υλικού για τη ρύθμιση θεμάτων σχετικά με τη φαρμακευτική πολιτική και τα προϊόντα υγείας.
Την Υπηρεσία Πληροφοριακής Διασύνδεσης και Μηχανοργάνωσης των μονάδων υγείας.
Την Οικονομική Υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένου ενός τμήματος διερεύνησης και αξιοποίησης χρηματοδοτικών πόρων από πρόσθετες πηγές. Επίσης, συγκροτούνται και μη εκτελεστικές υπηρεσίες και επιτροπές για την παροχή ανεξάρτητου συμβουλευτικού έργου, με τη σύσταση επιτροπών όπως η Υπηρεσία Ποιότητας και Πιστοποίησης, η Επιτροπή Εκπαίδευσης, η Επιτροπή Νομικών Υπηρεσιών και Διασφάλισης Διαδικασιών Τήρησης Προσωπικών Δεδομένων και άλλες σχετικές. Τέλος, προτείνεται να συσταθούν και ειδικές υπηρεσίες για την παροχή συμβουλευτικού έργου σε εξειδικευμένους τομείς, όπως για παράδειγμα η Επιτροπή Αξιολόγησης Τεχνολογίας Υγείας και η Επιτροπή Διαχείρισης Αλλαγών. Οι προτεινόμενες υπηρεσίες και επιτροπές στελεχώνονται από άτομα με επιστημονικό ή/και επαγγελματικό έργο στα επιμέρους αντικείμενα.
Τέλος, σε κάθε ΥΠε δημιουργείται Περιφερειακή Συμβουλευτική Επιτροπή Υγείας, στην οποία συμμετέχουν, εκτός από τη διοίκηση της ΥΠε, εκπρόσωποι των Περιφερειών, των Δήμων και των Σχολών Επιστημών Υγείας που αντιστοιχούν σε αυτές, με σκοπό να βελτιωθεί η ανταπόκριση στις τοπικές ανάγκες, αλλά και η λειτουργική διασύνδεση των υπηρεσιών υγείας με τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας που υπάγονται στους ΟΤΑ.
Σημαντική είναι επίσης η ενίσχυση της σύνδεσης της παροχής υπηρεσιών με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και έρευνα.
Αριθμός ΥΠε και γεωγραφική/πληθυσμιακή κατανομή τους
Προτείνεται η γεωγραφική αναδιοργάνωση των ΥΠε και η αύξησή τους σε 8 (κυρίως με λειτουργικά κριτήρια) ή σε 13 προκειμένου να αντιστοιχηθούν στις Διοικητικές Περιφέρειες.
Α’ επιλογή:
Αυξάνονται οι ΥΠε από 7 σε 8 και τροποποιούνται τα όρια ευθύνης τους, για καλύτερη γεωγραφική/πληθυσμιακή κατανομή υπηρεσιών και για την εξασφάλιση της υποστήριξης ενός μεγάλου περιφερειακού πανεπιστημιακού νοσοκομείου στην έδρα καθεμίας:
1η Αττική (εκτός Πειραιά και Δυτικής Αττικής), 3,2 εκατ. κάτοικοι με έδρα την Αθήνα,
2η Πειραιάς (με Δυτική Αττική) και Νησιά (Αιγαίου), 1,1 εκατ. κάτοικοι με έδρα τον Πειραιά,
3η Κεντρική Μακεδονία, 1,85 εκατ. κάτοικοι με έδρα τη Θεσσαλονίκη,
4η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, 0,6 εκατ. κάτοικοι με έδρα την Κομοτηνή ή την Αλεξανδρούπολη,
5η Δυτική Μακεδονία και Ήπειρος (με την Κέρκυρα και τη Λευκάδα), 0,66 εκατ. κάτοικοι με έδρα τα Ιωάννινα (υπο-έδρα στην Κοζάνη),
6η Δυτική Ελλάδα και Πελοπόννησος (με λοιπά Ιόνια Νησιά), 1,32 εκατ. κάτοικοι με έδρα την Πάτρα,
7η Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα, 1,33 εκατ. κάτοικοι με έδρα τη Λάρισα,
8η Κρήτη, 0,64 εκατ. κάτοικοι, με έδρα το Ηράκλειο.
Β’ επιλογή:
Δημιουργούνται 13 Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠε) ως ΝΠΔΔ σε καθεμία από τις δεκατρείς Διοικητικές Περιφέρειες της χώρας, προκειμένου να ενισχυθεί ο θεσμός της περιφερειακής διοίκησης και να μην υφίστανται διαφορετικές περιφερειακές χωροθετήσεις. Στο ΔΣ κάθε ΥΠε συμμετέχουν: εκπρόσωπος της Διοικητικής Περιφέρειας, εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ένωσης Ασθενών και εκπρόσωπος των εργαζόμενων υγείας σε αυτήν.
Στις ΥΠε όπου δεν υπάρχει Τριτοβάθμιο Νοσοκομείο Αναφοράς, εφαρμόζεται λειτουργική διασύνδεση των δευτεροβάθμιων νομαρχιακών νοσοκομείων με το πλησιέστερο και πιο προσβάσιμο τριτοβάθμιο νοσοκομείο.
Για παράδειγμα, στην ΥΠε Ιονίων Νήσων, το μεν Νοσοκομείο Κέρκυρας και Λευκάδας διασυνδέεται λειτουργικά με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, το δε Νοσοκομείο Κεφαλλονιάς ή Ζακύνθου με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίου.
