ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Α. ΧΡΕΜΟΥ, MS
Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Υπεύθυνη Τμήματος Κλινικής Διαιτολογίας-Διατροφής Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ», Μέλος BDA, GRESPEN
Όπως υποδηλώνει το όνομα, τα συμπληρώματα (διαιτητικά / διατροφικά) είναι οποιοδήποτε προϊόν που στοχεύει να «συμπληρώσει» τη διατροφή με θρεπτικά συστατικά που θα μπορούσαν ενδεχομένως να λείπουν. Δημοφιλή συμπληρώματα περιλαμβάνουν βιταμίνες D, C και B12, μέταλλα όπως σίδηρο και ασβέστιο, βότανα όπως εχινάκεια και προϊόντα όπως ιχθυέλαια και προβιοτικά.
Τι δείχνει η επιστήμη
Το συμπλήρωμα διατροφής είναι ένας όρος ομπρέλα που περιλαμβάνει τα πάντα, από βιταμίνες και μέταλλα έως βότανα και βιοομοειδή προϊόντα (όπως η λεγόμενη “φυσική ανδρική ορμόνη”). Ως επί το πλείστον, όμως, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν «συμπλήρωμα» για να εννοήσουν ένα μεμονωμένο παρασκεύασμα βιταμινών ή ανόργανων συστατικών ή μια πολυβιταμίνη.
Ένας ρόλος για τις ομάδες υψηλού κινδύνου
Τα συμπληρώματα μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για ορισμένες ομάδες υψηλού κινδύνου. Για παράδειγμα, οι ενήλικες που διαγιγνώσκονται με οστεοπόρωση μπορεί να χρειάζονται επιπλέον βιταμίνη D και ασβέστιο πέρα από αυτό που παίρνουν από την κανονική διατροφή τους.
Πιθανά οφέλη για την υγεία από συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται συνήθως
Υπάρχουν χιλιάδες μελέτες που εξετάζουν διάφορα πιθανά οφέλη για την υγεία δεκάδων συμπληρωμάτων διατροφής. Παρακάτω είναι μερικά από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα συμπληρώματα και τι λέει η τρέχουσα έρευνα γι’ αυτά. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν αρχίσετε να παίρνετε οποιοδήποτε νέο συμπλήρωμα.
- Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D παράγεται φυσικά στο σώμα όταν εκτίθεται στο ηλιακό φως και αποτελεί δομικό στοιχείο των ισχυρών οστών. Τρόφιμα όπως το γάλα μπορούν να εμπλουτιστούν με βιταμίνη D, αλλά τα επαρκή επίπεδα είναι δύσκολο να ληφθούν μόνο από τη διατροφή. Επίσης, μπορεί να υπάρχουν φορές που το σώμα μας δεν παράγει επαρκείς ποσότητες, ιδιαίτερα τους πιο σκοτεινούς, χειμερινούς μήνες, οπότε η συμπλήρωση μπορεί να βοηθήσει στην αναπλήρωση αυτού. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D και τα συμπληρώματα ασβεστίου μαζί μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, μιας ασθένειας που σχετίζεται με την ηλικία και αποδυναμώνει τα οστά, καθιστώντας τα πιο ευαίσθητα σε κατάγματα.
- Ψευδάργυρος
Ο ψευδάργυρος έχει συνδεθεί με μια σειρά από πιθανά οφέλη για την υγεία, ίσως κυρίως με ένα ενισχυμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Μια μετα-ανάλυση, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι δόσεις περίπου 75 έως 100 χιλιοστόγραμμα (mg) ψευδαργύρου από μια παστίλια την ημέρα μείωσαν το κοινό κρυολόγημα κατά 33%, ενώ άλλες έρευνες διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που έλαβαν 80 έως 92 mg ψευδαργύρου την ημέρα ανέκαμψαν τρεις φορές ταχύτερα από το κοινό κρυολόγημα από εκείνους που δεν το έκαναν. Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της εξέλιξης της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
- Βιταμίνη C
Η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για την υγεία και είναι ένα από τα δομικά στοιχεία των υγιών αιμοφόρων αγγείων, χόνδρων και μυών. Πολλοί άνθρωποι καταναλώνουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης C στη διατροφή τους, αλλά εκείνοι με ανεπάρκεια μπορεί να χρειαστούν συμπληρώματα. Η έρευνα δείχνει ότι η βιταμίνη C μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών. Μερικές μελέτες έχουν διαπιστώσει, για παράδειγμα, ότι η βιταμίνη C υποστηρίζει την αγγειακή υγεία, αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί η επίδρασή της στην πρόληψη των καρδιακών παθήσεων. Η βιταμίνη C μπορεί επίσης να υποστηρίξει την υγεία των ματιών, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου κινδύνου εκφύλισης της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας. Και μια ανασκόπηση της έρευνας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει στην καθυστέρηση της ανάπτυξης καταρράκτη λόγω ηλικίας και διαβήτη σε άτομα με γνωστή διατροφική ανεπάρκεια, αλλά οι κλινικές μελέτες δεν έχουν δείξει μεγάλο όφελος για εκείνους με φυσιολογικά επίπεδα.
- Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο είναι ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό για την υγεία και βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των ξηρών καρπών, των σπόρων και των φασολιών. Ορισμένες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η επαρκής πρόσληψη μαγνησίου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, ενώ άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το μαγνήσιο μπορεί να έχει προστατευτικά οφέλη για την καρδιά σε άτομα με χρόνια πάθηση. Τα συμπληρώματα μαγνησίου μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση συμπτωμάτων της κατάθλιψης.
- Βιταμίνες Β
Η βιταμίνη Β, η οποία αποτελείται από μια ομάδα οκτώ βιταμινών Β, παίζει ζωτικό ρόλο επιτρέποντας στο σώμα να χρησιμοποιεί ενέργεια. Οι βιταμίνες Β περιλαμβάνουν Β1 (ονομάζεται επίσης θειαμίνη), Β2 (ριβοφλαβίνη), Β3 (νιασίνη), Β5 (παντοθενικό οξύ), Β6 (φωσφορική πυριδοξάλη), Β7 (βιοτίνη), Β9 (φολικό οξύ ή φυλλικό οξύ) και Β12 (κοβαλαμίνη). Η Β6 και το φυλλικό οξύ έχουν συνδεθεί με μια σειρά από οφέλη για την υγεία σε μελέτες, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου κινδύνου καρδιακών παθήσεων. Άλλες έρευνες διαπίστωσαν ότι η συμπλήρωση Β2 μπορεί να μειώσει τη διάρκεια και τη συχνότητα των κρίσεων ημικρανίας, ενώ διάφορες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην πρόληψη της γνωστικής εξασθένησης.
- Προβιοτικά
Το έντερο αποτελείται από τρισεκατομμύρια φιλικούς μικροοργανισμούς που ονομάζονται προβιοτικά που παίζουν σημαντικό ρόλο στην πέψη, την αποτροπή ασθενειών και τις καθημερινές σωματικές λειτουργίες. Αυτοί οι μικροοργανισμοί περιλαμβάνουν βακτήρια, μύκητες και άλλα μικρόβια. Η ανακάλυψη του ρόλου που παίζουν αυτοί οι μικροοργανισμοί στην υγεία μας είναι ένα αναδυόμενο πεδίο επιστήμης. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη φιλικών προβιοτικών σε μορφή συμπληρώματος μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στην υγεία, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την πέψη.
Συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν αρχίσετε να παίρνετε οποιοδήποτε νέο συμπλήρωμα για το αν και ποσό χρειάζεστε, καθώς ο όρος από μόνος του υποδηλώνει ότι δρουν συνεργιστικά στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής και σίγουρα δεν μπορούν να την υποκαταστήσουν.
Βιβλιογραφία
- Nutrition and healthy eating Nutritional supplements – Mayo Clinic
- National Institute of health (2020) Dietary Supplements: What You Need to Know. Available from: https://ods.od.nih.gov/factsheets/WYNTK-Consumer/#h3
