Dr. Μιχάλης Κληματσίδας MD, MSc, PhD, FRCS
Χειρουργός Θώρακος, Ελάχιστα Επεμβατική Θωρακοσκοπική και Ρομποτική Χειρουργική Θώρακος, Κλινική «Άγιος Λουκάς», Θεσσαλονίκη, Νοσ. «Ερρίκος Ντυνάν», Αθήνα
Το Ογκολογικό Συμβούλιο είναι ένας θεσμός που λειτουργεί παγκοσμίως σε χώρες με προηγμένα συστήματα ιατρικής, για πάνω από 50 χρόνια σε μεγάλα νοσοκομεία και κλινικές.
Η ανάγκη για ένα συμβούλιο, όπου θα συμμετέχουν γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων, προέκυψε με την πρόοδο της αντιμετώπισης ογκολογικών περιστατικών, με την ταυτόχρονη εμφάνιση των ειδικοτήτων της ακτινοθεραπευτικής και μετέπειτα της ογκολογίας, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, καθώς δεν ήταν πλέον αρκετή μόνο η συνεισφορά των χειρουργών και των παθολογοανατόμων και των ακτινολόγων στην ανάλυση των πιθανών θεραπειών για τον κάθε ασθενή.
Έτσι δημιουργήθηκαν τακτικά –συνήθως κάθε εβδομάδα– και οργανωμένα ογκολογικά συμβούλια με όλες τις παραπάνω ειδικότητες να συμμετέχουν, αλλά και να εμπλουτίζονται και από καινούριες π.χ. από μοριακούς βιολόγους στα λεγόμενα Μοριακά Ογκολογικά Συμβούλια (Molecular Tumor Boards). Στα συμβούλια αυτά, όταν γίνονται σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, υπάρχει γραμματειακή υποστήριξη, αλλά και μηχανοργάνωση και τεχνική υποστήριξη, αρχείο, νοσηλευτική υποστήριξη κ.λπ. και αποτελεί βασική δραστηριότητα του κάθε ιατρού και για την αντιμετώπιση των ασθενών, αλλά και για την δική του επαγγελματική και επιστημονική εξέλιξη, για την οποία αποζημιώνεται επίσημα στο συμβόλαιό του με το νοσοκομείο.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημη αποζημίωση, ούτε για τους ιατρούς, ούτε και για τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, παρόλο που έχει θεσπιστεί από το 2012 με τον νόμο 4052, άρθρο 135 (ΦΕΚ αρ. 41, 1/3/2012) για την «Διατομεακή Περίθαλψη Ασθενών με Καρκίνο – Ογκολογικά Συμβούλια»,1 η λειτουργία των ογκολογικών συμβουλίων είναι υποχρεωτική για όλα τα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, χωρίς όμως να έχουν προβλεφθεί κονδύλια για την υποστήριξη και αποζημίωση όλου του παραπάνω μηχανισμού που αναφέρθηκε.
Τα συμβούλια ωστόσο, υπάρχουν και πραγματοποιούνται, καθώς αποτελούν τον μοντέρνο τρόπο εξάσκησης της ιατρικής και εξασφαλίζει και τον ιατρό, αλλά και τον ασθενή, για την σωστή και ενημερωμένη θεραπευτική απόφαση. Ο ασθενής έχει επίσης το δικαίωμα να ενημερωθεί για τα πρακτικά του συμβουλίου γραπτώς, καθώς πολλές εγκρίσεις δαπανηρών θεραπευτικών επιλογών απαιτούν από την Πολιτεία την έγκριση από οργανωμένο και αναγνωρισμένο ογκολογικό συμβούλιο.
Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, ήδη εδώ και μερικά χρόνια, έχουν δημιουργηθεί ομάδες εργασίας2 σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες έχουν σαν σκοπό να εξετάσουν, εάν ένα εικονικό ογκολογικό συμβούλιο θα μπορούσε να αντικαταστήσει τα υπάρχοντα, με φυσική ή διαδικτυακή παρουσία ιατρών, παρέχοντας όμως τις απαραίτητες προδιαγραφές παροχών για ένα σωστό ογκολογικό συμβούλιο3.
Οι λόγοι για πιθανά πλεονεκτήματα πίσω από αυτή την κίνηση είναι πολλοί:
- Λιγότερα έξοδα (θεωρητικά),
- Πλήρως ενημερωμένη βάση δεδομένων,
- Δυνατότητα για 24ωρη λειτουργία,
- Δυνατότητα για πανεθνική κάλυψη και λειτουργία με αντίστοιχη ενιαία βάση δεδομένων,
- Μη απασχόληση ιατρών από τις δραστηριότητές τους, όπως χειρουργεία, εξωτερικά ιατρεία κλπ.
Τα μειονεκτήματα θα ήταν ότι:
- Παράγοντες όπως ο δείκτες που καταδεικνύουν την ευθραυστότητα του ασθενή συνολικά, ή ακόμα και την ψυχολογική του επιβάρυνση, π.χ. από το οικογενειακό περιβάλλον, δεν μπορούν να αποτυπωθούν, προς το παρόν, από την τεχνητή νοημοσύνη.
- Στοιχεία μη καταγεγραμμένα σε βάση δεδομένων, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, δεν μπορούν να αποτελέσουν δεδομένα της τεχνητής νοημοσύνης, για μια εξατομικευμένη απάντηση στον σχεδιασμό ενός θεραπευτικού πλάνου.
- Δύσκολες αποφάσεις, π.χ. σχετικά με την διακοπή, ή την αποτυχία μιας παρέμβασης, δεν είναι δυνατόν να επιβληθούν σε έναν θεράποντα ιατρό και αυτός με τη σειρά του να τις επιβάλλει στον ασθενή, ή να του διακομίσει πληροφορίες και νέα, χωρίς να έχει πειστεί ότι κάνει το καλύτερο δυνατόν.
- Δύσκολα, ή και ριψοκίνδυνα χειρουργεία, ή άλλες θεραπείες με πιθανές παρενέργειες, πρέπει να συναποφασίζονται από τους ιατρούς και από τους ασθενείς και όχι απλά να διαβάζονται σε ένα πιθανό αυτοματοποιημένο email, ή να ανακοινώνονται από έναν εικονικό ιατρό.
Παρόλα αυτά,
η τεχνητή νοημοσύνη ήρθε και θα μείνει και προβλέπεται ότι θα βοηθήσει πάρα πολύ σε αυτές τις αποφάσεις. Μέχρι στιγμής, η συνδυασμένη χρήση και ταυτόχρονη εξατομικευμένη επίκριση των συστάσεων, φαίνεται να είναι η καλύτερη πρόταση για ενσωμάτωσή της στα ογκολογικά συμβούλια, που υφίστανται ως αναγκαιότητα, με μία πιθανή πρόταση να έχουμε την πολυτέλεια να δημιουργηθεί online εθνικό σύστημα συμβούλου λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης για τα ογκολογικά συμβούλια που λειτουργούν. Το σύστημα αυτό θα μπορεί να ανατροφοδοτείται με τις τελικές πραγματικές αποφάσεις τον ογκολογικών συμβουλίων της χώρας,
ώστε να αποκτήσει στο μέλλον αξιοπιστία και ίσως και ελεγχόμενη αυτονομία, π.χ. σε επιτροπές κρίσεων του κράτους ογκολογικών περιστατικών.
Βιβλιογραφία
- https://search.et.gr/el/fek/?fekId=454894, πρόσβαση 26 Νοεμβρίου 2024
- https://digital-transformation.hee.nhs.uk/building-a-digital-workforce/dart-ed/horizon-scanning/developing-healthcare-workers-confidence-in-ai/chapter-4-workforce-transformation/ai-multi-disciplinary-teams-mdts, πρόσβαση 26 Νοεμβρίου 2024
- Health Education England. Multidisciplinary Team (MDT) Toolkit. https://www.hee.nhs.uk/our-work/workforce-transformation/multidisciplinary-team-mdt-toolkit#:~:text=As%20part%20of%20its%202021,-professional%2C%20digitally%20enabled%20system, πρόσβαση 26 Νοεμβρίου 2024
