Παναγιώτης Χαλβατσιώτης
Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Διαβήτη Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος ΔΣ, ΓΝΑ «Η ΕΛΠΙΣ»
Η 14η Νοεμβρίου κάθε χρόνο είναι αφιερωμένη στον Σακχαρώδη Διαβήτη, ο οποίος αποτελεί μια σύγχρονη μάστιγα της υγείας μας.
Kάθε χρόνο κατά τον εορτασμό της ημέρας διαβήτη, η Παγκόσμια Συνομοσπονδία για το Διαβήτη (International Diabetes Federation– IDF), στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και των Θεσμικών παραγόντων υιοθετεί και ένα σύνθημα για κάποιο επιμέρους πρόβλημα που αφορά τους διαβητικούς. Για το 2023 το σύνθημα που έχει τεθεί είναι «Ισότιμη Πρόσβαση στις Υπηρεσίες Υγείας για το Διαβήτη για Όλους» αλλά και «Μάθε Πόσο Κινδυνεύεις, Ενημερώσου πως θα Αντιδράσεις (Access to diabetes care – Know your risk, know your response)».
Το πρόβλημα του διαβήτη αφορά παγκοσμίως περίπου 1 στους 10 ενήλικες και το 96% των περιπτώσεων ανήκουν στον τύπου 2 σακχαρώδη διαβήτη. Μάλιστα, ο αριθμός των διαβητικών σε όλο τον κόσμο αναμένεται το 2050 να φθάσει στα 1,3 δισεκατομμύρια από τα 529 εκατομμύρια που εκτιμάται ότι είναι σήμερα.
Όσον αφορά την Ελληνική πραγματικότητα, η μελέτη «Ε.Μ.Ε.Ν.Ο.» που διοργανώθηκε από την έδρα της Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, κατέγραψε ότι ο επιπολασμός του διαβήτη στην Ελλάδα φτάνει στο 11,9% και το ποσοστό του προδιαβήτη στο 12,4%. Επομένως, το 1/4 του ελληνικού πληθυσμού βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης των σοβαρών χρόνιων επιπλοκών του σακχαρώδη διαβήτη, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η τύφλωση, η εξάρτηση από το τεχνητό νεφρό και οι ακρωτηριασμοί των άκρων. Να σημειώσουμε ότι για τις ηλικιακές ομάδες, τις μεγαλύτερες των 60 ετών, η συχνότητα εμφάνισης του διαβήτη εκτιμάται ότι ανέρχεται σε περισσότερο από 20%. Σημαντικό αρνητικό στοιχείο για την πρόληψη της ανάπτυξης των επιπλοκών του διαβήτη είναι δυστυχώς το γεγονός ότι οι μισοί περίπου διαβητικοί δεν γνωρίζουν ότι ήδη πάσχουν.
Τα ευρήματα της επιδημιολογικής μελέτης του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου που εκπονήθηκε σε συνεργασία με τον ΕΟΠΥΥ και δημοσιεύτηκε το 2023, κατέγραψε την γεωγραφική κατανομή των περιπτώσεων διαβήτη στον ελληνικό χώρο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, υψηλότερα ποσοστά τύπου 1 διαβήτη αναφέρθηκαν στη νησιώτικη χώρα, ενώ ο τύπου 2 φαίνεται να υπερέχει στη βόρεια και ανατολική Ελλάδα. Μάλιστα, τα περισσότερα περιστατικά τύπου 1 φαίνεται να εμφανίζονται πιο συχνά στο αντρικό φύλλο σε αντίθεση με τον τύπου 2 που συναντάται συχνότερα στις γυναίκες και ιδιαίτερα στους νομούς της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας.
Ποιότητα ζωής
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι ο διαβήτης επιβαρύνει την ποιότητα της ζωής μας με την αυξημένη νοσηρότητα και οδηγεί πιο συχνά σε θάνατο από καρδιαγγειακά νοσήματα. Η έγκαιρη όμως διάγνωση του, η υιοθέτηση των ορθών υγιεινό-διαιτητικών συνθηκών και η χορήγηση των κατάλληλων φαρμακευτικών επιλογών καθυστερούν σε σημαντικό βαθμό ή ακόμα και αναστρέφουν το φαινόμενο. Η μεγάλη αύξηση που παρατηρείται στα ποσοστά του διαβήτη τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται αιτιολογικά με την αύξηση της συχνότητας της παχυσαρκίας, της αλλαγής σε ανθυγιεινά πρότυπα των διατροφικών συνηθειών, της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, του καπνίσματος, της κατάχρησης αλκοόλης αλλά και λόγω επιβαρύνσεων του περιβάλλοντος ή των ειδικών εργασιακών συνθηκών. Τέλος, το διαβητικό σύνδρομο δυστυχώς επιλέγει να εμφανίζεται πιο συχνά σε ευαίσθητες οικονομικά κοινότητες καθώς και σε ασθενέστερες οικονομικά χώρες. Έτσι πολλοί διαβητικοί δεν έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστες υγειονομικές δομές, που θα τους βοηθήσουν να αντιμετωπίζουν με επάρκεια το πρόβλημα της υγείας τους.
Η 14η Νοεμβρίου, ως ημέρα του διαβήτη, έχει επιλεγεί επειδή είναι η γενέθλιος ημέρα του Sir Frederick Banting που το 1922 ανακάλυψε και προσέφερε στην παγκόσμια κοινότητα μαζί με τον Charles Best την θαυματουργή ινσουλίνη. Η φοβερή αυτή ανακάλυψη έσωσε εκατομμύρια συνανθρώπους μας που μέχρι τότε ήταν καταδικασμένοι σε σίγουρο θάνατο. Η παγκόσμια ημέρα του διαβήτη προσφέρει λοιπόν μια ευκαιρία να ευαισθητοποιηθούμε στο πρόβλημα του διαβήτη σαν ένα θέμα δημόσιας υγείας και να συνειδητοποιήσουμε ότι κρίνεται απολύτως απαραίτητο, με συλλογική ευθύνη, να ιεραρχήσουμε τις απαιτήσεις και τις αναγκαιότητες για την υλοποίηση στρατηγικών πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και δραστικής αντιμετώπισης του διαβήτη. Είναι αναγκαίο για κάθε πολίτη με διαβήτη να του προσφέρεται επαρκής ιατρονοσηλευτική κάλυψη καθώς και η απαραίτητη εκπαίδευση αυτοφροντίδας. Οι μέχρι τώρα κατακτήσεις και επιτυχίες θα αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τους νεοεισερχόμενους στην κοινότητα των διαβητικών, αλλά θα πρέπει συνεχώς να διεκδικούνται βελτιώσεις στις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Φαρμακευτική δαπάνη
Η φαρμακευτική αντιδιαβητική δαπάνη γιγαντώνεται όχι μόνο λόγω της αύξησης του αριθμού των διαβητικών αλλά και λόγω της ευρείας χρήσης αντιδιαβητικών σκευασμάτων υψηλού κόστους. Έτσι, το δυσανάλογα υψηλό κόστος της περίθαλψης των ατόμων που θα αναπτύξουν τις σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη λόγω της πλημμελούς αντιμετώπισής του, είναι πιθανό να οδηγήσουν τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, δημόσιους και ιδιωτικούς, σε αρνητικές και δυσοίωνες προοπτικές. Η μόνη λύση επομένως που προβάλλεται είναι η πρόληψη μαζί με την έγκαιρη διάγνωση και ορθολογική αντιμετώπιση του διαβήτη.
Ο διαβήτης αποτελεί μια νόσο αυτού του αιώνα και πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια πρόκληση για την παγκόσμια κοινότητα η οποία θα πρέπει να υιοθετήσει όλα εκείνα τα μέτρα που αποδεδειγμένα θα αναστρέψουν το φαινόμενο. Είναι παγκόσμια απαίτηση να αναζητηθούν συμμαχίες και συνοδοιπόροι από τους φορείς, τους πάσχοντες, τους παρόχους αλλά και την φαρμακευτική βιομηχανία για να κατακτηθούν από την παγκόσμια κοινότητα οι απαιτήσεις για την δραστική αντιμετώπιση του διαβητικού συνδρόμου.
