ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΟΣΜΑΣ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΣ
Calie Sharman
Γενική Διευθύντρια Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ
Η ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων θα έχει μετασχηματιστικό ρόλο στην ογκολογία, τις σπάνιες νόσους και τη νευροεπιστήμη, όπως επισημαίνει η κ. Calie Sharman, υπογραμμίζοντας πως οι τομείς όπου η ιατρική ανάγκη παραμένει ακάλυπτη, είναι κυρίως στις σπάνιες νόσους.
Kυρία Sharman, πρόσφατα αναλάβατε καθήκοντα Γενικής Διευθύντριας στην Ipsen. Υπό νέα πλέον ηγεσία, τι αλλάζει στους στόχους και επιδιώξεις της Ipsen σε Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ και Μάλτα;
Είναι πραγματική χαρά και προνόμιο να ανήκω στην Ipsen και να ηγούμαι της ομάδας εδώ στην Ελλάδα. Επικεντρωνόμαστε σε δύο κύριους στόχους.
Πρώτον, να εκπληρώσουμε τον σκοπό μας ως εταιρεία, ο οποίος συνίσταται στο να επεκτείνουμε το προσδόκιμο της ζωής των ασθενών, να βελτιώσουμε τα αποτελέσματα υγείας και να δημιουργήσουμε θετικό αντίκτυπο για τους ασθενείς και την κοινωνία στους τομείς της ογκολογίας, των σπάνιων νοσημάτων και των νευροεπιστημών. Σε αυτό το πλαίσιο, οι στόχοι μας πρέπει να οδηγούν σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλουμε για να διασφαλίσουμε ότι ο σωστός ασθενής έχει πρόσβαση στη σωστή θεραπεία, στη σωστή στιγμή. Εάν επιτύχουμε αυτό συλλογικά, δημιουργείται ένας ευεργετικός κύκλος από τον οποίο όλοι ωφελούνται, κυρίως οι ασθενείς και οι οικογένειές τους.
Δεύτερον, έχουμε πάθος να αποτελούμε την ομάδα που άλλοι επιθυμούν να είναι μέλος της. Για να το πετύχουμε αυτό, προετοιμαζόμαστε για μελλοντικές εισαγωγές σκευασμάτων που θα φέρουν αληθινή αξία και καινοτομία στους ασθενείς, εξελισσόμαστε στον τρόπο που εργαζόμαστε προκειμένου να είμαστε αποτελεσματικοί με άριστη εκτέλεση, επικεντρωνόμαστε στο εξωτερικό περιβάλλον για να φέρουμε αξία στους ασθενείς και την ιατρική κοινότητα, και ενσωματώνουμε ένα εργασιακό περιβάλλον όπου όλοι μπορούν να φέρνουν τον καλύτερο εαυτό τους στη δουλειά κάθε μέρα, ώστε όλοι μαζί να παράγουμε το καλύτερο έργο μας για την στήριξη των ασθενών που εξυπηρετούμε. Οι ασθενείς και το ανθρώπινο δυναμικό μας, αυτοί αποτελούν το επίκεντρό μας.
Ο τομέας της Ογκολογίας και των Νευροεπιστημών αποτελούν δύο διαχρονικά και συνάμα καίρια σημεία Έρευνας και Ανάπτυξης για πληθώρα φαρμακευτικών. Ποια τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα;
Ως εταιρεία, επικεντρωνόμαστε στην ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων τα οποία θα έχουν μετασχηματιστικό ρόλο στην ογκολογία, τις σπάνιες νόσους και τη νευροεπιστήμη. Σε όλους αυτούς τους τομείς, υπάρχουν ακόμα πολλές ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες στις οποίες επικεντρώνονται οι προσπάθειες Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D). Καθημερινά, ξεπερνιούνται τα ιατρικά σύνορα με νέους τρόπους δράσης, γονιδιακές θεραπείες και νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί μια ολιστική προσέγγιση για τη διαχείριση –και, ελπίζουμε, την εποικοδομητική θεραπεία– ασθενειών σε αυτούς τους τομείς και παραπέρα από αυτούς. Αυτό δεν θα μας προσφέρει μόνο την ευκαιρία να θεραπεύσουμε προηγούμενες ανίατες νόσους, αλλά ελπίζουμε επίσης να βρούμε τρόπους βελτίωσης των τρεχουσών προτύπων φροντίδας, προσφέροντας πιο ασφαλείς, αποτελεσματικές και ανεκτές θεραπείες στους ασθενείς.
Υποστηρικτικές σε αυτόν τον στόχο είναι νέες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία θα συμβάλει στη βελτίωση των προσπαθειών R&D στον τομέα της υγείας, καθώς και στην επιτάχυνση του χρόνου από το εργαστήριο στην κλινική εφαρμογή. Βρισκόμαστε σε μια συναρπαστική εποχή για τον κλάδο αυτόν, καθώς ωθούμε τα όρια της επιστήμης προς την επίτευξη νέων θεραπειών και βελτίωσης των αποτελεσμάτων υγείας για όλους.
Οι προσδοκίες από την ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας στο εγγύς μέλλον είναι τεράστιες, με μερίδα επιστημόνων να κάνει λόγο για «Αναγέννηση». Πρόκειται να ανοιχτούν καινούργιοι δρόμοι ή θα αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο θα προσεγγίζει η Έρευνα τη θεραπεία;
Πιστεύω ότι εδώ δρουν δύο σημαντικοί παράγοντες. Πρώτον, ο ρόλος της βιοτεχνολογίας στην πανδημία του COVID-19 ήταν καθοριστικός στο να υπογραμμίσει τη σημαντική θέση που κατέχει στον εντοπισμό και την ανάπτυξη νέων θεραπειών, καθώς και την ταχύτητα με την οποία μπορεί να λαμβάνει χώρα αυτή η διαδικασία. Οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο επωφελήθηκαν από τη βιοτεχνολογία μέσω των εμβολίων κατά της COVID-19 που αναπτύχθηκαν και παρήχθησαν με ταχείς ρυθμούς, και αυτό τόνισε επίσης τη σημασία της βιο-φαρμακευτικής βιομηχανίας γενικότερα και την ικανότητά της να λειτουργεί ως γνήσιος συνεργάτης στην παγκόσμια υγειονομική περίθαλψη και δύναμη για το καλό του συνόλου. Η εμπειρία μιας παγκόσμιας πανδημίας ενισχύει τη σημασία της συνεχούς επένδυσης σε αυτές τις πλατφόρμες και τεχνολογίες, καθώς και την ανάγκη και δυνατότητα της βιομηχανίας να επισπεύσει τις προσπάθειες έρευνας και ανάπτυξης (R&D), όπου υπάρχει κανονιστικό πλαίσιο για τη διευκόλυνση αυτής της διαδικασίας.
Δεύτερον, η εξέλιξη στη βιοτεχνολογία είναι κρίσιμη καθώς νέες τεχνολογίες (συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης) και άλλες ανακαλύψεις συμβάλλουν στην προώθηση της μετάβασης προς εξατομικευμένη –και ακόμη και προσαρμοσμένη– ιατρική. Καθώς κατανοούμε καλύτερα τους μηχανισμούς των ασθενειών και τις πιθανές προσεγγίσεις θεραπείας, θα είμαστε σε θέση να επικεντρωθούμε στις προσπάθειές μας στην έρευνα και ανάπτυξη, να καλλιεργήσουμε και να επιταχύνουμε περαιτέρω τη διάγνωση, να βελτιώσουμε τις δοκιμές βιοδεικτών και να εξελίξουμε περαιτέρω την εξατομικευμένη ιατρική προς την προσαρμοσμένη ιατρική κλίμακας.
Οι νέες καινοτόμες θεραπείες που «κυοφορούνται» θα στοχεύουν σε εξειδικευμένες ή και «ορφανές» παθήσεις;
Οι Καινοτομίες στην ιατρική θα επηρεάσουν πολλούς διαφορετικούς τομείς νόσων, ιδιαίτερα εκεί όπου παραμένει υψηλά ακάλυπτη ιατρική ανάγκη. Ακόμα και για αυτές τις νόσους για τις οποίες υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές, υφίσταται ακόμα ανάγκη για βελτιώσεις που πρέπει να γίνουν στην ασφάλεια και αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών, καθώς και άλλες βελτιώσεις, όπως η ευκολία και η ποιότητα ζωής των ασθενών. Ωστόσο, οι τομείς όπου η ιατρική ανάγκη παραμένει ακάλυπτη, είναι κυρίως στις σπάνιες νόσους. Η ΕΕ καθορίζει τις σπάνιες νόσους ως αυτές που επηρεάζουν λιγότερο από 1 στους 2.000 ανθρώπους, και υπάρχουν περισσότερες από 6.000 σπάνιες νόσους που έχουν προσδιοριστεί. Παρόλο που είναι σπάνιες, εκτιμάται ότι έως 36 εκατ. άνθρωποι ζουν με σπάνιες ασθένειες στην Ευρώπη. Για πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους, δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες, η διάγνωση είναι συχνά ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι με πολύ λίγους ειδικούς να μπορούν να υποστηρίξουν τους ασθενείς. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη επίδραση στις ζωές αυτών των ανθρώπων που ζουν με μια σπάνια νόσο και στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Για την ΕΕ, οι σπάνιες νόσοι είναι στο επίκεντρο και η ανάπτυξη νέων θεραπειών έχει ενθαρρυνθεί μέσω, μεταξύ άλλων, της διάθεσης χρηματοδότησης για έρευνα και μέσω του καθορισμού ειδικού καθεστώτος για τα ορφανά φάρμακα σε αντίστοιχες θεραπείες.
Το τελευταίο διάστημα μεγεθύνεται η συζήτηση για τις υποχρεωτικές επιστροφές και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φαρμακευτικές όσον αφορά την καινοτομία. Ποιοι παράγοντες ευθύνονται γι’ αυτό κατά την άποψή σας;
Υπάρχουν γνωστές προκλήσεις με το ελληνικό δημόσιο σύστημα υγείας και για λόγους απλότητας, θα μπορούσαμε να τις κατηγοριοποιήσουμε ως εξής: αλλαγές στον δημογραφικό πληθυσμό, νέες κυκλοφορίες καινοτόμων φαρμάκων, στασιμότητα του δημόσιου προϋπολογισμού και ανεπαρκείς έλεγχοι στη ζήτηση (τόσο σε φυσική υποδομή, όπως η ψηφιοποίηση, όσο και σε διαδικασίες και πρακτικές, όπως η υπερβολική συνταγογράφηση).
Φυσικά, οι προκλήσεις του ελληνικού συστήματος υγείας είναι πολυπλοκότερες και ξεπερνούν τον τομέα της υγείας, με άλλους παράγοντες όπως η κουλτούρα, ο τρόπος ζωής και η οικονομία να παίζουν επίσης ρόλο. Επιπλέον, πολλές από τις υφιστάμενες προκλήσεις στον ελληνικό δημόσιο τομέα υγείας έχουν επιδεινωθεί από την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις του COVID-19.
Πράγματι, η οικονομική κρίση θεωρείται η «ρίζα» μίας από τις κύριες προκλήσεις για τον τομέα της υγείας και τη φαρμακευτική βιομηχανία, δηλαδή το μη βιώσιμο υψηλό επίπεδο επιστροφών τις οποίες καταβάλλουν οι φαρμακευτικές εταιρείες και το γεγονός ότι αυτό τελικά επηρεάζει τις επενδύσεις και την πρόσβαση στην καινοτομία.
Σύμφωνα με υπολογισμούς μελέτης του ΙΟΒΕ για το 2022, εκτιμάται για πρώτη φορά στα χρονικά ότι το σύνολο των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας θα ξεπεράσει τη δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο. Ποιο το μήνυμά σας προς την πολιτική ηγεσία; Τι πρέπει να αλλάξει;
Το 2022, το επίπεδο επιστροφών της φαρμακευτικής βιομηχανίας έχει αυξηθεί τώρα στο σημείο όπου οι φαρμακευτικές εταιρείες συνεισφέρουν περισσότερα στην καταβολή του συνολικού κόστους των φαρμακευτικών δαπανών σε σχέση με την κυβέρνηση (46% έναντι 43%), ενώ παράλληλα δεν υπάρχει κίνητρο για τη μείωση της συνολικής δαπάνης ή την επίλυση υποκείμενων ζητημάτων στο σύστημα υγείας. Αυτή η υπερβολική εξάρτηση απαίτηση από ιδιωτικές εταιρείες για την κάλυψη των δαπανών των φαρμάκων και η απουσία κινήτρων για την αντιμετώπιση των σοβαρών ανεπάρκειών και δομικών προβλημάτων στην δημόσια κάλυψη, αποδυναμώνει το σύστημα υγείας και υπονομεύει την αποστολή της κυβέρνησης στον τομέα της υγείας. Ως παράδειγμα της έκτασης του προβλήματος, η φαρμακευτική βιομηχανία καταβάλλει το 58,9% των δαπανών για φάρμακα υψηλού κόστους για σοβαρές ασθένειες, επομένως, 6 από τους 10 ασθενείς που λαμβάνουν τέτοια θεραπεία καλύπτονται από τη φαρμακευτική βιομηχανία. Αυτό είναι μη βιώσιμο για τη βιομηχανία, αλλά και ανεπιθύμητο για τους φορείς χάραξης πολιτικής και την κυβέρνηση. Αυτή η πορεία θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο το οικοσύστημα.
Με την οικονομική δυσπραγία λόγω των υψηλών επίπεδων επιστροφών της βιομηχανίας, εξαφανίζεται ο χώρος για επενδύσεις σε τοπικό επίπεδο. Επιπλέον, καθώς το 75% της εγχώριας κατανάλωσης προέρχεται από διεθνείς εταιρείες και με τον συνολικό φαρμακευτικό τομέα να συνεισφέρει 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ στο ΑΕΠ το 2022, το τι συμβαίνει στον φαρμακευτικό τομέα θα πρέπει να απασχολεί όλους μας. Προσθέτοντας στο υπερβολικά υψηλό επίπεδο επιστροφών τον παράγοντα της μη προβλεψιμότητας των μελλοντικών απαιτήσεων, όλα αυτά σημαίνουν ότι η Ελλάδα γίνεται ένα ολοένα και λιγότερο ελκυστικό κράτος για επενδύσεις. Εάν θέλουμε να δούμε περισσότερες επενδύσεις, εάν θέλουμε να εξασφαλίσουμε ότι σημαντικές και αποτελεσματικές θεραπείες είναι διαθέσιμες για όλους τους ασθενείς που τις χρειάζονται, και εάν θέλουμε να βελτιώσουμε τον τρόπο με τον οποίο η βιομηχανία μπορεί να συνεργαστεί με τον τομέα της υγείας, πρέπει να εξασφαλίσουμε κατάλληλη χρηματοδότηση στο σύστημα, να επιλύσουμε τις βασικές προκλήσεις της παροχής υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα και να δημιουργήσουμε σταθερές και δίκαιες συνθήκες που προάγουν αυτόν τον στόχο.
Γυρίζοντας «σελίδα», τι σημαίνει για την Ipsen η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος ισότητας με σεβασμό στη συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα;
Αυτό μας φέρνει πίσω στη συζήτηση για τους τομείς στους οποίους επικεντρωνόμαστε ως εταιρεία, όπου οι άνθρωποί μας αποτελούν μία από τις προτεραιότητες. Δημιουργούμε ένα περιβάλλον που διευκολύνει την ανάπτυξη των ανθρώπων, υιοθετεί τη συμπερίληψη όλων και ενθαρρύνει κάθε άτομο στον οργανισμό μας να φέρνει κάθε μέρα τον πραγματικό και καλύτερο εαυτό του στην εργασία. Ως εταιρεία, ευδοκιμούμε επειδή είμαστε ανοιχτόμυαλοι, μαθαίνουμε συνεχώς ο ένας από τον άλλο και τιμούμε τις πολιτιστικές διαφορές. Δημιουργούμε ένα περιβάλλον εργασίας που βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση, και αυτό αντανακλάται στην πολύ υψηλή βαθμολογία εκτίμησης που λαμβάνουμε από την ομάδα μας. Πράγματι, για τέταρτο συνεχόμενο χρόνο, έχουμε τιμηθεί με τον τίτλο Best Workplace, καθώς επίσης και με τον τίτλο Best Workplace for women. Πέρα από την Ipsen και τη φαρμακευτική βιομηχανία, μπορούν να γίνουν πολλά στον τομέα της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης, ώστε αυτές οι έννοιες να μην αναφέρονται σε κάτι που πρέπει να κάνουμε και σε ένα «περιβάλλον που διαμορφώνουμε», αλλά να ενσωματώνονται πραγματικά σε όλα όσα κάνουμε, και πράγματι η Ipsen είναι υπερήφανη που συμβάλλει σε αυτό το ταξίδι.
